Η εγκατάσταση των Κωσταντινουπολιτών στην Θάσο

Προβλήματα προσφύγων στη Θάσο πριν και μετά την Άλωση (1453)

27

των πειρατών για τους Τούρκους εποίκους, ωσότου με την Επανάσταση του 21 αποχώρησαν στην Καβάλα.

Στις αρχές του 16ου αι. οι φόροι των κατοίκων της Θάσου είναι ελαφροί, ίσως χάρη στον ειρηνικό τρόπο, με τον οποίο πέρασε το νησί στο τουρκικό δημόσιο¹⁸. Έτσι, σύμφωνα με τα νέα τουρκικά ιστορικά στοιχεία, που έφερε στο φως της δημοσιότητας ο Barkan, οι κάτοικοι της Θάσου, όσοι είχαν αγρόκτημα (çift) αντί για δεκάτη (ösur), όπως υποχρεώνονται οι χριστιανοί, πλήρωναν για resmi çift (resim = δασμός) 50 ακτσέδες, όπως οι μουσουλμάνοι. Επίσης και όσοι καλλιεργούσαν λίγα ή πολλά χωράφια, έδιναν ό>οι μαζί το resmi çift. Φαίνεται ότι ο κοτζαμπάσης κάθε χωριού θα τα μάζευε και θα τα έδινε όλα μαζί¹⁶.

4. Ξεχωριστή και άκρως ενδιαφέρουσα περίοδος της ιστορίας της Θάσου είναι η εποχή της συγκυριαρχίας Οθωμανικής αυτοκρατορίας — Αιγύπτου, εποχή κατά την οποία ανέκυψε ένα ιδιότυπο από άποψη διεθνούς δικαίου πολίτευμα (1813-1902), που κίνησε την περιέργεια πολλών Ευρωπαίων ταξιδιωτών και το οποίο ένας απ' αυτούς ο Γερμανός Franz von Löher στο βιβλίο του Griechische Künstenfahrten, που δημοσίευσε στα 1876, το ονόμασε προσφυώς «merkwürdige Verfassung» (αξιοσημείωτο πολίτευμα). Το πολίτευμα αυτό επιχείρησα να το αναλύσω, να το μελετήσω και να το ιστορήσω, στηριζόμενος σε πληροφορίες τοπικών αρχείων, αλλά και σε προφορικές μαρτυρίες αξιόλογων προσώπων, όπως των αλησμόνητων Λαμπίρη και Χ"Κωνσταντινίδη, γόνων οικογενειών που είχαν παίξει σημαντικό ρόλο στην πολιτ,ική και οικονομική εξέλιξη του νησιού. Πολλά ασφαλώς συμπληρωματι-κά στοιχεία θα είχε να μας προσφέρει και το πλούσιο αιγυπτιακό αρχείο, που φυλαγόταν στα γραφρία του μεγάλου χεδιβικού ελαιοτριβείου στον Λιμένα^ αλλ' αυτό το κατέστρεψε η βουλγαρική κατοχή. Ίσως θα πρέπει να στραφούμε προς τα αρχεία της Αιγύπτου, για να ιδούμε αν φυλάγονται σχετικά πρωτότυπα ή αντίγραφα κείμενα.

__________________

15. Α. Ε. Βακαλοπούλου, Ιστορία, έκδ. Β', σ. 351-352, 357.

16. Έ.α., έκδ. Β', 2 σ. 38, όπου και άλλες πληροφορίες για φόρους των Θασιτών.